Wyjątkowe cmentarze Hiszpanii: sztuka z innego wymiaru
W Hiszpanii jest ponad dwadzieścia historycznych i unikalnych cmentarzy, które leżą na Europejskim Szlaku Cmentarzy. Na tej kulturalnej trasie Rady Europy, oprócz grobów wielu znanych osobistości odkryjemy ciekawe, piękne i zaskakujące rzeźby oraz nagrobki. To odmienny szlak o artystycznym charakterze dla odważnych. Oto cmentarze, przez które prowadzi:
-
Galicja, symbole celtyckie z widokiem na morze
W tym regionie północnej Hiszpanii znajdują się dwa wyjątkowe cmentarze. Pierwszym jest San Amaro w A Coruña, z widokiem na Ocean Atlantycki. Został otwarty w 1813 roku i jest podzielony na trzy strefy: religijną, cywilną i brytyjską (nabytą w 1867 roku przez brytyjskiego konsula w Galicji w celu pochowania obywateli brytyjskich zmarłych na galicyjskich ziemiach). Zwiedzając go, odkrywamy wiele celtyckich symboli i cennych przykładów neoklasycyzmu, a także dwa zbiorowe pomniki oraz groby ponad 200 znanych osobistości. I jeszcze jedna ciekawostka: Spoczywa tu młodsza siostra Pabla Picassa. Drugi cmentarz to San Froilán w Lugo, bardzo blisko szlaku pielgrzymkowego Camino de Santiago. Pośród grobów, grobowcow i rzeźb stworzonych w różnych stylach można znaleźć pomnik wzniesiony ku pamięci żołnierzy repatriowanych z wojny kubańskiej w 1898 roku.
-
Bogactwo „Indian” w Asturii
W mieście Avilés znajduje się cmentarz miejski La Carriona otwarty w 1890 roku. Jest niczym skansen, który posiada nawet Centrum Interpretacji, gdzie organizowane są wycieczki z przewodnikiem w celu zapoznania się z jego artystyczną wartością. A to dlatego, że dobrobyt i fortuna „Indian” (jak zwano emigrantów, którzy powrócili z Ameryki) znajdują odzwierciedlenie w bogactwie ich grobowców i rzeźbionych pomników, pełnych średniowiecznych symboli, alegorii i inspiracji.
-
Kantabria, grób legendarnej Carmen Amaya
W budowie cmentarza Ciriego w Santander uczestniczyło wielu najlepszych w okolicy architektów i rzeźbiarzy. Ten piękny cmentarz, również zwrócony w stronę morza, został zainaugurowany w 1893 roku i stanowi dobry przykład trendów w sztuce sepulkralnej końca XIX wieku. Różne trasy pozwalają poznać jego najważniejsze rzeźby i dzieła nagrobne oraz pochowane na nim wybitne osobistości, jak na przykład słynna artystka Carmen Amaya, której szczątki spoczywają w grobowcu Agüero, należącym do rodziny jej męża.
-
Grobowce o bogatej historii w Kraju Basków
Monumentalne wejście do cmentarza miejskiego w Bilbao, położonego pomiędzy Derio i Zamudio, już zapowiada to, co można znaleźć w środku: jedną z głównych kolekcji sztuki nagrobnej w Hiszpanii, obejmującą aż 90 panteonów i kaplic w stylu modernistycznym lub neogotyckim oraz zawierającą spektakularne rzeźby i dzieła architektoniczne. W Donostia-San Sebastián trzeba też odwiedzić inny historyczny cmentarz: cmentarz Polloe. Został otwarty w 1878 roku i jest głównym z trzech cmentarzy w mieście. Typowa dla XIX wieku burżuazyjna koncepcja hierarchii została odzwierciedlona w jego strukturze, tak aby groby najbogatszych i najwybitniejszych rodów znajdowały się w pobliżu wejścia. Oprócz dużych grobowców w stylu klasycznym, wykonanych przez różnych artystów, można również zobaczyć groby wybitnych postaci, takich jak między innymi malarz Ignacio Zuloaga czy polityk Clara Campoamor.
-
Cmentarz La Almudena w Madrycie
Utworzony w 1884 roku, La Almudena w Madrycie jest jednym z największych w Europie – obejmuje 120 hektarów i prawie 5 milionów nagrobków. Posiada kilka stref, w tym cmentarz hebrajski. Liczne panteony, kaplice i pomniki nagrobne oferują próbki artystyczne bardzo różnorodnych stylów: neogotycki, neoklasyczny, neoromantyczny... Pochowanych jest tu wielu polityków i wybitnych osobistości hiszpańskiej kultury i społeczeństwa, jak Lola Flores, Benito Pérez Galdós czy Santiago Ramón y Cajal. Ponadto kilka firm turystycznych organizuje trasy zwiedzania i wycieczki po nim, aby go lepiej poznać.
-
Modernistyczne cmentarze Katalonii
Katalonia to region o największej liczbie cmentarzy na trasie tego wyjątkowego europejskiego szlaku. Jest ich w sumie dziesięć i dominuje na nich styl modernistyczny. Na wielu z nich organizowane są wycieczki z przewodnikiem, aby poznać ich dziedzictwo kulturowe. Dwa z nich znajdują się w mieście Barcelonie: są to cmentarz Poble Nou i cmentarz Montjuïc. Na pierwszym są liczne mauzolea i rzeźby o ogromnej wartości artystycznej, choć jednym z najczęściej odwiedzanych grobowców jest nisza tzw. „santet del Poblenou”, młodego człowieka zmarłego w 1899 roku, który według popularnej legendy spełnia życzenia. Na drugim znajdziemy także okazałe mauzolea oraz największą w Europie kolekcję karawanów pogrzebowych, a także groby znanych artystów, takich jak Joan Miró czy Isaac Albéniz. W niecałą godzinę jazdy samochodem od Barcelony można dojechać do innych wyjątkowych modernistycznych cmentarzy, jak San Sebastián wSitges, cmentarza w Arenys de Mar, Vilafranca del Penedés, Igualada, Terrassa i cmentarza Capuchinos wMataró. W prowincji Girona na uwagę zasługuje również modernistyczny cmentarz w Lloret de Mar, a w prowincji Tarragona − cmentarz w Reus, pierwszy świecki cmentarz w Hiszpanii, założony w 1870 roku, którego wejścia strzeże posąg boga Kronosa.
-
Spacer po „mieście umarłych” we Wspólnocie Walenckiej
Wśród różnych stylów licznych panteonów i mauzoleów Cmentarza GeneralnegoWalencji uwagę szczególnie przyciąga jeden: jest to piramida rodziny Llovera, jedyna na cmentarzu konstrukcja o formach neoegipskich. Również Patio de los Pórticos lub de las Columnas, dziedziniec utworzony przez 170 kolumn doryckich zbudowanych w 1880 roku. Aby poznać historię i dziedzictwo grobowe, stworzono projekt Muzeum Ciszy z czterema trasami zwiedzania. Warto również odwiedzić cmentarz San Antonio Abad wAlcoy. Jego podziemne galerie są unikatowe w Hiszpanii, a oprócz cmentarza cywilnego ma on strefę dla wojskowych i osobną dla zakonników. Trasa „Alcoy, śpiące miasto” pozwala odkryć jego artystyczne bogactwo i ciekawostki.
-
Andaluzja: cmentarze z wieloma niespodziankami
W Andaluzji godnymi uwagi są cztery zaskakujące cmentarze. W Kordobie znajduje się cmentarz Nuestra Señora de la Salud, zbudowany w 1811 roku obok kapliczki o tej samej nazwie. Rok później została ona włączona do ogrodzenia, stając się piękną neoklasyczną fasadą, którą można dziś podziwiać. Spoczywają na nim słynni torreadorzy, jak na przykład Manolete. Około 65 kilometrów dalej leży cmentarz Monturque, na którym znajduje się obszar archeologiczny uznany za dobro kultury. Są to rzymskie cysterny ukryte w ziemi przez ponad tysiąc lat, a które dziś można zwiedzać. Miejski cmentarz San José w Grenadzie, bardzo blisko wejścia do Pałaców Nasrydów, stanowi część zabytkowego zespołu Alhambry. Posiada wyjątkowe przykłady architektury i romantyczne rzeźby nagrobne, a na Patio de San Cristóbal zachowały się archeologiczne pozostałości arabskiego pałacu Alixares z wieków XIII-XIV. W ciągu dnia organizowane są wycieczki z przewodnikiem, a latem i w wigilię Wszystkich Świętych organizowane są także nocne wycieczki inscenizowane. W Maladze znajduje się Cmentarz Angielski, czyli San Jorge, najstarszy cmentarz protestancki w Hiszpanii. Powstał w 1831 roku, a oprócz egzotycznych gatunków roślin w jego ogrodzie można odkryć pomniki grobowe i grobowce inspirowane stylem klasycznym, neogotyckim i modernistycznym.