Szlak fliszowy w Zumaia (Kraj Basków)

17 hiszpańskich geoparków o niezwykłej urodzie, które ukazują ewolucję ziemi

none

Czy wiesz, że Hiszpania jest drugim krajem na świecie pod względem liczby geoparków ze światowej sieci UNESCO? Na pierwszy rzut oka geoparki to naturalne przestrzenie z krajobrazami o niezwykłej urodzie. Odwiedzając je, odkryjesz znacznie więcej: ich góry, formacje skalne, gleby itp. ukazują historię ludzkości. Z tego powodu UNESCO od 2015 roku uznaje ich wartość pieczęcią Światowego Geoparku, a w Hiszpanii geoturystykę można uprawiać w 17 z nich.

Geopark Cabo de Gata-Níjar w prowincji Almería (Andaluzja)

Miejsce bez klimatycznej zimy, z klifowym wybrzeżem i małymi, praktycznie sekretnymi zatoczkami. Powstał w wyniku zderzenia afrykańskiej i europejskiej płyty tektonicznej, a w jego wulkanicznym krajobrazie przycupnęły wioski rybackie z białymi domkami. Są w nim wyznaczone szlaki do jazdy pojazdami terenowymi, konne i piesze. Pod krystalicznie czystymi wodami wybrzeża znajduje się dno bogate w faunę i formacje wulkaniczne, które można łatwo podziwiać podczas snorkelingu i nurkowania na wszystkich poziomach zaawansowania w Isleta del Moro. Jeśli masz taką możliwość, uzupełnij swoją wycieczkę rejsem statkiem wzdłuż wybrzeża, a odkryjesz zatoczki, o których zawsze się pamięta.

Obszar Chronionego Krajobrazu Cabo de Gata-Níjar

Geopark Sierras Subbéticas w prowincji Kordoba (Andaluzja)

Woda w postaci rzeki lub źródła jest głównym sprawcą transformacji tego terytorium w zaskakujące formy wykute w wapiennej skale. W tej krainie drzew oliwnych między wzgórzami znajduje się wiele małych miasteczek z białymi domami, takich jak Zuheros, Cabra, Luque lub Doña Mencía. Dobrym sposobem na zwiedzanie jest wycieczka rowerowa po licznych trasach, takich jak Vía Verde del Tren del Aceite. Jeśli wolisz wędrówki, szlak La Nava i szlak do kanionu rzeki Bailón to najpopularniejsze szlaki, które można połączyć z wycieczkami samochodowymi. Znajdziesz tu wiele jaskiń, wśród których najbardziej znana to Los Murciélagos (są organizowane wycieczki z przewodnikiem). Najlepszy widok na góry roztacza się z punktu widokowego przy drodze z Cabry do klasztoru Nuestra Señora de la Sierra.

Kanion Bailón, Zuheros (Kordoba)

Geopark Sobrarbe – Pireneje, w Huesca (Aragonia)

Geopark Pirenejów proponuje podróż od początków powstania gór, przez ostatnie hiszpańskie lodowce, rozległe jaskinie schowane między kanionami i wąwozami, które przyprawiają o zawrót głowy po dawną gawrę niedźwiedzia jaskiniowego: Jaskinia Niedźwiedzia Tella. W geoparku znajdują się liczne trasy piesze i górskie (MTB), wzdłuż których jest wiele miejsc do podziwiania spektakularnych widoków. Możesz także skorzystać ze wspinaczkowej via ferrata obok wodospadu Sorrosal i geoturystycznej drogi kopalnianej przez różne kopalnie, które działały w okolicy przez wiele lat. Inne ciekawe miejsca z geologicznego punktu widzenia to Eripol (na obrzeżach, w pobliżu cmentarza znajduje się punkt widokowy, z którego świetnie widać, jaki wpływ na góry miało cofanie się morza na przestrzeni wieków) i lodowiec Monte Perdido (w Bielsie). Centrum obsługi ruchu turystycznego znajduje się w Aínsie.

Krajobraz Aínsy w prowincji Huesca (Aragonia)

Geopark Costa Vasca w prowincji Gipuzkoa (Kraj Basków)

Żywa próbka 60 milionów lat historii. Tak można określić szlak fliszowy, główną atrakcję geologiczną Costa Vasca, który przechodzi przez miejscowości Zumaia, Deba i Mutriku. To 13 kilometrów imponujących klifów utworzonych przez flisz, czyli skały osadowe, które w geologii są podstawowym terenem do badania ważnych wydarzeń w historii ziemi, jak wyginięcie dinozaurów. Chyba najlepiej flisz jest widoczny na plaży Itzurun (Zumaia). Znajduje się tam też centrum informacyjne. Stamtąd organizowane są wycieczki łodzią, aby odkryć piękno klifów od strony morza. Przy sprzyjającej pogodzie warto obejrzeć zachód słońca z morza lub plaży, ponieważ robi to niezapomniane wrażenie. W geoparku są też szlaki prowadzące w głąb lądu, ku zielonym dolinom i wzgórzom, pod którymi znajdują się jaskinie z malowidłami naskalnymi wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, takie jak Ekain.

Szlak fliszowy w Zumaia (Kraj Basków)

Geopark Sierra Norte de Sevilla w Andaluzji

Tutaj ślady krajobrazu datują się na 700 milionów lat. W geoparku Sierra Norte de Sevilla znajdziemy szlaki geoturystyczne prowadzące przez najciekawsze miejsca z geologicznego punktu widzenia, jak jeden z największych kompleksów skamieniałości meduz na świecie i pozostałości wskazujące miejsce styku płyt tektonicznych (w Beja-Acebuches). Jest też szlak Vía Verde de la Sierra Norte de Sevilla, którym można na rowerze lub pieszo przemieścić się między pomnikami przyrody Cerro del Hierro a Huesna lub Huéznar. Pierwszy z nich to dawna kopalnia żelaza imponującymi formacjami skalnymi, a drugi to rzeka z ciągiem wodospadów i basenów skalnych. Trasa oferuje możliwość zobaczenia sępa kasztanowatego i orła iberyjskiego w locie.

Cerro del Hierro, Geopark Sierra Norte

Geopark Villuercas-Ibores-Jara w prowincji Cáceres (Estremadura)

Ma swój początek w powstaniu Pangei, około 300 milionów lat temu. Z jego najwyższego punktu, skalistego wzniesienia La Villuerca, rozciąga się pouczająca panorama geoparku z krajobrazem pasm górskich, dolin i podgórza. Dostrzeżesz gęste lasy dębowo-kasztanowe, które między innymi zamieszkują takie gatunki fauny jak orzeł przedni, sokół wędrowny, sęp płowy czy puchacz zwyczajny. Do miejsc o największym znaczeniu geologicznym należą Cieśnina Peña Amarilla (w Alía), Gigantyczne Kotły na rzece Ibor (w Bohonal de Ibor), powstałe w wyniku erozji wodnej i gdzie można się kąpać przy dobrej pogodzie, lub berrokal Peraleda de San Román (formacje skalne w kształcie kręgli lub grzybów, wśród których wyróżnia się ogromny berrokal Cancho del Castillo). W pobliżu znajdują się Valle del Jerte (dolina znana z kwitnących wiśni wiosną) i Guadalupe oraz Klasztor Królewski Santa María de Guadalupe, wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Cabañas del Castillo, w geoparku Villuercas-Ibores-Jara, w prowincji Cáceres (Estremadura)

Geopark w środkowej Katalonii

Czy wiesz, że centrum Kataloniibyło dużym, odizolowanym basenem słonej wody? Było to w czasach powstania Pirenejów 36 milionów lat temu. Woda wyparowała, tworząc niezwykle piękny krajobraz który dziś stanowi ten geopark. Góra Montserrat z charakterystycznymi zaokrąglonymi skałami jest jednym z jego symboli. Warto zwiedzić całą tę okolicę, w tym opactwo Matki Bożej w Montserrat i kilka jaskiń w tym masywie górskim. Z kolei w Moyá (prowincja Barcelona) znajduje się jaskinia Cuevas del Toll z ważnymi znaleziskami prehistorycznymi i paleontologicznymi. Inny sposób na zwiedzanie geoparku to szlak „Wino Geoparku” przez winnice, w których jest produkowane wino Pla de Bages.

Kolejka linowa Montserrat (Katalonia)

Geopark na wyspie El Hierro na Wyspach Kanaryjskich

Krajobrazy El Hierro słyną ze swojej wyjątkowości i piękna. Wyspa jest pochodzenia wulkanicznego, zresztą jak całe Wyspy Kanaryjskie, i łatwo jest na niej rozpoznać strumienie i pola lawy, osady wulkaniczne i formacje skalne o dużych walorach geologicznych. W dodatku wulkan jest nadal czynny, a w 2011 r. doszło do jego dwukrotnej erupcji. Dobrym punktem wyjścia do poznania wulkanizmu wyspy jest centrum informacyjne geoparku, zlokalizowane w El Pinar. Wpływ wulkanu na krajobraz świetnie widać z punktów widokowych Jinama, La Peña, Bascos i La Llanía. Przejażdżka trasą między Valverde a San Andrés, samochodem lub rowerem, stwarza okazję do podziwiania całej różnorodności krajobrazów wyspy, z nierównym terenem, widokami na morze i stromymi klifami. W San Andrés ciekawostką są legenda o drzewie Garoé i zjawisko poziomego deszczu. Wreszcie na równinie La Dehesa można zobaczyć skutki działania pasatów w postaci jałowców przygiętych do ziemi.

Krajobraz wyspy El Hierro

Geopark comarki Molina-Alto Tajo w prowincji Guadalajara (Kastylia-La Mancha)

Starożytne rzeki i ciepłe morza są odpowiedzialne za przemianę tego terenu pełnego wspaniałych kanionów, unikalnych drzew i ciekawych miejsc o znaczeniu geologicznym. Dobrymi przykładami są skamieliny stworzeń morskich liczące ponad 430 milionów lat (graptolity), znajdujące się w pobliżu Checa czy skamieniały las Sierra de Arangocillo. W tym rozległym geoparku o powierzchni ponad 4000 kilometrów kwadratowych jest wyznaczonych 11 geoszlaków i znajduje się kilka centrów informacji. Warto udać się na jego punkty widokowe, z których roztacza się widok na spektakularny krajobraz, bardzo zróżnicowany w zależności od pory roku. Barranco de la Hoz to zawsze dobry wybór. Najlepszą porą na podziwianie widoku z Mirador del Tajo jest jesień, gdy widać różnorodne odcienie na brzegu rzeki. Zimą z Mirador del Pellejero widać pokryte śniegiem szczyty. Z kolei widok z Mirador del Machorrillo na staw Taravilla największe wrażenie robi wiosną.

Park Alto Tajo w Guadalajarze

Geopark wyspy Lanzarote i archipelagu Chinijo na Wyspach Kanaryjskich

Ta pokryta górami i wulkanicznym krajobrazem wyspa powstała wskutek działania ognia. Park Narodowy Timanfaya to obowiązkowy punkt wizyty na wyspie, z wycieczką na wulkan Timanfaya i tak zaskakującymi doświadczeniami, jak degustacja potraw z grilla ogrzewanego ciepłem wulkanu. W rzeczywistości podłoga tej przestrzeni charakteryzuje się licznymi anomaliami termicznymi i w niektórych obszarach może osiągnąć 250 stopni Celsjusza, gdzie można zobaczyć, jak gejzery powstają w wyniku wylewania wody. Gmina Tinajo jest pełna atrakcji geologicznych, takich jak wulkan Cuervo, Montaña Colorada czy Caldera Blanca, a wszystkie z łatwymi szlakami turystycznymi. Innym z najbardziej wyjątkowych krajobrazów jest La Geria, uprawy winorośli, które rolnicy przystosowali do wulkanicznej specyfiki terenu.

Krajobraz Parku Narodowego Timanfaya

Efekty działalności wulkanicznej widać na całej wyspie, w tym na jej wybrzeżu z plażami, takimi jak Papagayo (na południu), lub wyjątkowymi miejscami, takimi jak Charco de los Clicos czyli zielona laguna. Aby szczegółowo poznać wyspę, najlepszą opcją jest odwiedzenie Centrów Sztuki, Kultury i Turystyki, które w sposób zrównoważony integrują wulkaniczną naturę wyspy i sztukę Césara Manrique.

Geopark Peña Amaya de Las Loras w prowincjach Burgos i Palencia

Geopark Las Loras w Burgos i Palencii (Kastylia i León)

Pofałdowany teren z potężnymi masywami i jednym z największych skupisk romańskich kościołów i klasztorów w Europie. Jest to znak rozpoznawczy geoparku Las Loras, w którym znajduje się wiele szlaków pieszych i rowerowych oraz tras samochodowych. Do najbardziej spektakularnych krajobrazów zaliczają się wąwozy rzek Ebro i Rudrón (w prowincji Burgos) czy Las Tuerces (w prowincji Palencia), w pobliżu interesującej jaskini Cueva de los Franceses i znakomitego punktu widokowego Mirador de Valcabado. Ponadto na prawie całym tym terenie znajdują się forty z okresu przedrzymskiego, dolmeny neolityczne i stanowiska z epoki żelaza, takie jak forty Monte Bernorio, Peña Amaya, Peña Ulaña i Monte Cildá. Znajduje się tu również wiele wodospadów, z których wiele jest łatwo dostępnych, jak na przykład Orbaneja del Castillo (Burgos) lub Covalagua (Palencia). Okolica idealnie nadaje się do uprawiania sportów ekstremalnych, takich jak wspinaczka czy kanioning.

Geopark Conca de Tremp-Montsec w prowincji Lleida (Katalonia)

Od 2018 roku został uznany przez UNESCO za geopark, a jego skały opowiadają ponad 550 milionów lat historii. Ten rejon był kiedyś pokryty morzem, żyły tu dinozaury prawie do ich wyginięcia, a dzisiaj to skupisko pocztówkowych krajobrazów i ze względu na czystość nieba jedno z najlepszych miejsc obserwacji gwiazd, z certyfikatem Starlight. Do najbardziej fotogenicznych miejsc należy wąwóz Mont Rebei ze wspaniałą ścieżką wykutą w skale i wysokością do 500 metrów nad rzeką. Najbardziej znaną trasą jest tzw. Piąte Jezioro, które przebiega przez małe miasteczka o średniowiecznym uroku, takie jak Peramea, Beranui czy Les Esglésies, i kończy się nad jeziorem Montcortés, którego wody pochodzą z wewnętrznego źródła. Innym dobrym sposobem na rozkoszowanie się różnorodnością krajobrazu, jest przejażdżka zabytkowym pociągiem turystycznym z Lleidy do La Pobla de Segur z widokami z Pirenejami w tle. Z drugiej strony na terenie geoparku odnaleziono liczne skamieliny i ślady obecności dinozaurów. Dużo więcej na ten temat można dowiedzieć się w Centrum Dinosfera, w Coll de Nargó.

Wejście do wąwozu Mont Rebei w Geoparku Conca de Tremp

Geopark Montañas do Courel w prowincji Lugo (Galicja)

Tutejszy krajobraz ukazuje ewolucję ziemi przez ostatnich 500 milionów lat i ścisły jej związek z działalnością człowieka. Na tym obszarze prowadzono działalność wydobywczą od czasów Cesarstwa Rzymskiego, a łupek stanowił czynnik napędowy gospodarki od czasów neolitu aż do niedawna. W kwietniu 2019 r. UNESCO uznało Sierra do Courel za geopark, podkreślając ochronę średniowiecznych wiosek i klasztorów, a także piękno kanionów i dolin powstałych w wyniku erozji. Geopark rozciąga się na terenie gmin Quiroga, Folgoso do Courel i Ribas de Sil, w prowincji Lugo. Kolejną z jego głównych atrakcji jest flora: Do najatrakcyjniejszych gatunków należą storczyki (zazwyczaj w maju organizowane są wycieczki z przewodnikiem, aby zobaczyć je w pełni rozkwitu).

O Courel, Lugo

Geopark Granada w Andaluzji

Od 2020 roku jest częścią globalnej sieci geoparków i oferuje możliwość odkrycia środowiska, które opowiada historię pięciu milionów lat. Widoczne są tu ślady obecności dawnych mórz, dostrzega się góry, które były kiedyś podwodną lawą i można zwiedzić jeden z największych w Europie stanowisk paleontologicznych złóż kręgowców czwartorzędowych. Działalność człowieka pozostawiła także ślad w krajobrazie, w którym do dziś zachowały się wykute w górach domy jaskiniowe stanowiące przykład domów bioklimatycznych zgodnych ze współczesnymi trendami.

Hoyas de Guadix w Geoparku Grenada w Andaluzji

Geopark Maestrazgo, w prowincji Teruel (Aragonia)

Mówi się, że to właśnie w tych miejscach przemawia cisza. Wysokie szczyty, głębokie wąwozy, rzeki o przejrzystej wodzie i ścieżki wśród sosen, które prowadzą nas do cichych miasteczek, w których można odetchnąć spokojem. Najlepiej się o tym przekonać w takich miejscowościach, jak Cantavieja, Mirambel, Puertomingalvo lub Aliaga. Krajobraz stanowi zapis ostatnich 200 milionów lat historii Ziemi i obejmuje sieć oznakowanych szlaków do zwiedzania go. Do najbardziej interesujących pomników przyrody należą Groty Kryształowe Molinos, Organy Montoro i źródło rzeki Pitarque. Znajdują się tu także stanowiska archeologiczne wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO w ramach obiektu Sztuka naskalna basenu Morza Śródziemnego na Półwyspie Iberyjskim

Organy Montoro, Geopark Maestrazgo w Teruel

Geopark Cabo Ortegal, w prowincji A Coruña (Galicja)

W comarkach Ferrol i Ortegal znajduje się dużo ciekawych obiektów geologicznych.  Teren ten, rozciągający się na prawie 800 kilometrów kwadratowych, słynie ze wspaniałego imponującego pasma górskiego Serra da Capelada i przylądka Cabo Ortegal, drugiego najdalej wysuniętego na północ punktu Hiszpanii. Środowisko to oferuje różnorodność unikalnych litologii i płaskorzeźb, powstałych w wyniku zderzenia superkontynentów Laurazji i Gondwany 350 milionów lat temu. Oprócz słynnych klifów morskich, można tu obserwować skały, które zwykle znajdują się w płaszczu Ziemi, na głębokości ponad 70 kilometrów. Obszar ten wyróżnia się również tradycjami górniczymi, z kilkoma miejscami do odwiedzenia, takimi jak kopalnia Piquito w Moeche, która była ostatnim miejscem podziemnego wydobycia miedzi w Galicji.

Przylądek Ortegal w Galicji

Geopark wulkanów Calatrava w Ciudad Real (Kastylia-La Mancha)

Położony w środkowej i południowo-zachodniej części prowincji Ciudad Real, zajmuje obszar 4383 kilometrów kwadratowych na terenie 40 gmin. Ten geopark opowiada długą i złożoną historię około 500 milionów lat aktywności wulkanicznej na Ziemi. Rejon ten może poszczycić się bogatym i cennym dziedzictwem, zarówno naturalnym, jak okolice Valle de Alcudia i Sierra Madrona, rezerwat przyrody Laguna del Prado czy pomnik przyrody Volcán de Piedrabuena, jak i kulturowym, ze stanowiskami archeologicznymi, średniowiecznymi zamkami, zabytkowymi miasteczkami i pałacami. Do jego głównych atrakcji zalicza się gigantyczne złoże Kopalnie rtęci w Almadén, wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO, i pomnik przyrody Carbonífero de Puertollano ze skamieniałościami z epoki karbonu. To wyjątkowe dziedzictwo można zwiedzać przy pomocy firm turystycznych akredytowanych przez geopark w różnych geostanowiskach, obszarach chronionych i miejscach o znaczeniu kulturowym.

Szlak na wulkan Cerro Gordo w Geoparku Wulkanów Calatrava w Kastylii-La Manczy