W samym sercu doliny rzeki Cárdenas w La Rioja znajduje się San Millán de la Cogolla, miasto założone przez świętego o tym samym imieniu i od wieków związane ze szlakiem pielgrzymkowym Camino de Santiago.
Głęboko zakorzeniona tradycja klasztorna gminy widoczna jest w pięknym kompleksie architektonicznym, gdzie wyróżniają się klasztory Suso i Yuso, oba wpisane na listę światowego dziedzictwa. Waga San Millán de la Cogolla wynika także z jego statusu jako kolebki hiszpańskiego, ponieważ zachowały się w nim pierwsze dokumenty zapisane w tym języku.
Pochodzenie San Millán de la Cogolla jest w ścisłej relacji z zakorzenioną tradycją klasztorną tego miejsca. To tutaj w VI wieku San Millán szukał schronienia duchowego w wykutej w skale pustelni.W średniowieczu znaczenie kulturalne i religijne tej wspólnoty klasztornej było tak wysokie, że przyciągała rzesze pielgrzymów, którzy zbaczali ze szlaku pielgrzymkowego Camino de Santiago (i robią to do dziś), aby udać się w to miejsce.Mijające wieki pozostawiły w tej typowej dla regionu La Rioja wsi piękny kompleks architektoniczny składający się z klasztorów Suso i Yuso. Oba wpisane są na listę światowego dziedzictwa mają duże znaczenie historyczne, ponieważ zachowały się w nich pierwsze teksty napisane w języku hiszpańskim.Klasztor Suso został początkowo wybudowany w VI wieku, lecz był sukcesywnie rozbudowywany aż do XI wieku. Można zobaczyć to w nakładaniu się w nim różnych stylów, od prymitywnego stylu wizygockiego, po mozarabski i późniejszy romański.W jego wnętrzu poza pięknym krużgankiem obejrzeć można rzeźbione kamienne grobowce znanych z legendy Siedmiu Infantów Lary oraz trzech królowych Nawarry.Kościół postawiony w stylu mozarabskim pod koniec X wieku przechowuje niektóre pozostałości prymitywnego klasztoru. W jednej z nisz wizygockich wyróżnia się rzeźba świętego oraz znajdują się tam także dziesiątki kamiennych sarkofagów pustelników należących do wspólnoty.W XI wieku wykonano ostatnie powiększające kościół prace w stylu romańskim. W tym stylu wykonany jest gisant św. Millána (XII w.) wykonany z alabastru, który przedstawia mistyka wraz z uczniami i pielgrzymami.Położony na końcu doliny Klasztor Yuso pochodzi w XI wieku, a później został przebudowany w XVI oraz w XVIII wieku.Wykonana w stylu barokowym rzeźba San Millána siedzącego na koniu znajduje się przed budynkiem. Kościół wybudowany w latach 1504 i 1540 kryje w sobie średniowieczny ołtarz z XII wieku, ambonę w stylu plateresco oraz chór w stylu grecko-rzymskim.Jedną z perełek Yuso jest zakrystia w stylu rokoko z freskami i podłogami z alabastru. Ta wspaniała osiemnastowieczna sala przechowuje interesującą kolekcję artystyczną, na którą składa się wiele obrazów Juana Rizzi, dekorowana płytkami z kości słoniowej, złotem i drogocennymi kamieniami trumna z relikwiami św. Millána (XI w.) oraz trumna San Felices (XI w.) z rzeźbionymi w kości słoniowej romańskimi płaskorzeźbami.Inne przynależące do klasztoru miejsca to Sala Królów, krużganki oraz biblioteka, w której zbiorach jest 300 średniowiecznych dokumentów. Można w niej także podziwiać kolekcję kodeksów na przykład Glosas Emilianenses manuskrypt z XI wieku, w którym znajdują się pierwsze zeznania spisane po hiszpańsku oraz w języku baskijskim.Znaczenie San Millán de la Cogolla jako kolebki hiszpańskiego kastylijskiego zostało wzmocnione w XIII, ponieważ to tu żył i kształcił się Gonzalo de Berceo, średniowieczny pisarz i poeta, którego utwory wzniosły ten język do kategorii języka literackiego.Na ulicach San Millán de la Cogolla turyści mogą odkrywać domy o typowej dla La Rioja architekturze oraz inne ważne budynki jakie jak pustelnia Santa Potamia z XVIII wieku i znajdujący się we wsi Lugar del Río kościół Nuestra Señora del Carmen (XVIII w.).Gastronomia i okoliceKuchnia z regionu La Rioja pełna jest świeżych produktów. Menestra de verduras (gulasz warzywny), ziemniaki a la riojana (z kiełbasą chorizo, papryką i sosem), pieczone kotleciki jagnięce i nadziewane papryki to specjalności regionu. A z kolei wina Rioja, chronione nazwą pochodzenia, cieszą się uznawanym prestiżem.San Millán de la Cogolla znajduje się kilka kilometrów od szlaku pielgrzymkowego Camino de Santiago Opuszczając Logroño, szlak Camino Francés przebiega przez Navarrete i Nájera, miasto w którym podziwiać można klasztor Santa María la Real.Santo Domingo de la Calzada to ostatni długi etap szlaku w La Rioja. W tym mieście warto zobaczyć mury obronne, groblę oraz katedrę San Salvador. W okolicy szlaku jakubowego wybudowano wiele budynków religijnych, które tworzą Ruta de los Monasterios (szlak klasztorny), który wychodząc z San Millán de la Cogolla przebiega przez miasta Santo Domingo de la Calzada, Ezcaray, Bañares i Cañas.Suso i Yuso są częścią szlaku języka hiszpańskiego, który prowadzi przez miejsca, które odegrały decydującą wolę w historii i ewolucji literatury hiszpańskiej: Santo Domingo de Silos, Valladolid, Salamanka, Ávila oraz Alcalá de Henares.
