La Pulchra Leonina, „Kaplica Sykstyńska” hiszpańskiego stylu romańskiego, i zabytkowy Szpital Świętego Marka to kluczowe punkty tej romańskiej osady.
Wraz z upływem czasu León stał się stolicą królestwa w średniowieczu, historyczną enklawą szlaku pielgrzymkowego Camino de Santiago i miastem na miarę swoich mieszkańców. Niesamowity krajobraz naturalny tej prowincji zaprowadzi do Parku Narodowego Picos de Europa, obszaru Las Médulas (wpisanego na listę światowego dziedzictwa UNESCO) oraz do stacji narciarskiej San Isidro. Oferta kulturalna i rozrywkowa, którą przewyższyć może jedynie jakość i różnorodność gastronomii Leonu.
Ta, która była rzymską Legio VII Gemina Pia Felix, posiada interesujące dziedzictwo romańskie, gotyckie i renesansowe wynikające z jej splendoru w okresie Średniowiecza. Plaza Mayor stanowi centralny punkt tego miasta, przez które przepływa rzeka Bernesga. W tym barokowym kompleksie wznosi się Ratusz, popularnie nazwany „Balkonem Miasta”, gdyż z jego krużganków dostojnicy podziwiali lud podczas uroczystości.
W “Húmedo”
Obok magistratu rodzi się, wokół placu i kościoła o tej samej nazwie, dzielnica San Martín. W tej części miasta napotkasz wille i rezydencje, jak Casa de las Carnicerías (Dom Rzeźni) i Pałac Conde Luna. Instytucja, która dostarczała miastu mięso, mieściła się w budynku z XVII w., w którym dziś znajduje się sala wystawiennicza. W pałacu zachował się gotycki portal z XIV wieku, o arabskich wpływach, oraz boniowana wieża. Warty zwiedzenia jest również najstarszy w mieście kościół San Salvador de Palat del Rey, pochodzący z X w.
Na uliczkach rozsiane są bary i restauracje, w których możemy skosztować najlepsze dania kuchni regionalnej, i dzięki czemu dzielnica zasłużyła sobie na przydomek El Húmedo (Wilgotny). Pałac Los Guzmanes i Casa de los Botines mogą być kolejnymi punktami naszej wycieczki. Główna fasada pałacu, siedziby Władz Prowincji, datowana jest na XVI wiek i wartymi wyróżnienia są na niej okratowane balkony oraz boczny portal. Natomiast Casa de los Botines to dzieło architekta Antonia Gaudiego, który zapoczątkował styl modernistyczny w mieście. W Leonie jest więcej przykładów tego nurtu artystycznego na placu Santo Domingo.
Stąd możemy przejść do strefy otoczonej murami rzymskimi, na których końcu znajdują się dwie perły tego miasta: Katedra i Bazylika San Isidro. „Pulcra Leonina”, jedna z najbardziej imponujących świątyń gotyckich w Europie, wznosi się na antycznych termach rzymskich i kościele romańskim. Od frontu widzimy portal, jeden z najważniejszych przykładów rzeźbiarskich gotyku, polichromowaną rozetę oraz dwie wieże, w ciekawy sposób odłączonych od głównej fasady. Lecz to, co chyba zwraca największą uwagę zwiedzających, to 1800 metrów kwadratowych witraży. We wnętrzu musimy zatrzymać się przed chórem, romańskimi nagrobkami w skrzyżowaniu nawy głównej z transeptem oraz w kaplicach w obejściu. Wizyta w Muzeum Katedralnym, jednym z bogatszych w swojej kategorii, pozwoli nam poznać krużganki i schody w stylu plateresco, a także ważne obrazy i rzeźby.
Jednym z najbardziej znamiennych zabytków całej Europy jest Bazylika San Isidoro. Jej szerokie mury strzegą gorliwie tego, co znane jest pod nazwą „Kaplicy Sykstyńskiej” hiszpańskiej sztuki romańskiej. Są to freski z XII w., które zdobią podziemną kryptę Królewskiego Panteonu, i na których zachowały się oryginalne kolory. Odkrywamy na nich sceny ze Starego i Nowego Testamentu, motywy kwiatowe i kalendarz prac na roli. Wyjątkowy stan, w jakim się zachowały, oraz jakość nie powinny odciągnąć naszej uwagi od podziwiania elementów architektonicznych. Rzeźby na portalach i kapitelach stanowią autentyczną Biblię w obrazkach. W jej krużgankach mieści się muzeum, w którym znajduje się archiwum kodeksów, inkunabułów i wizygockiej Biblii, wśród innych dzieł. Słynna kolekcja sztuki średniowiecznej wzbogacona jest o Skrzynię San Isidoro, Szkatułę z Kości Słoniowej czy Kielich Doña Urraca.
Przemierzając miasto, odkryjemy kościoły wszystkich epok i stylów. W San Marcelo zachował się ołtarz częściowo wykonany przez Gregoria Fernándeza, jednego z najważniejszych rzeźbiarzy hiszpańskiego baroku. Natomiast świątynia, która przypomina o świetności Szlaku Św. Jakuba na wysokości Leonu, to Virgen del Camino, czcigodny wizerunek w mieście.
Szlak pielgrzymkowy Camino de Santiago
Również związany ze Szlakiem Św. Jakuba, wpisanym na listę światowego dziedzictwa UNESCO, jest Hostel Świętego Marka. Jednym z najwcześniejszych przykładów hiszpańskiej sztuki plateresco był szpital i schronisko dla pielgrzymów, oraz Casa Mayor Zakonu Santiago. Obecnie mieści się w nim, nad brzegiem rzeki Bernesga, miejski Parador de Turismo. Wyjątkowe miejsce na nocleg podczas pobytu w mieście oraz skosztowanie lokalnych potraw przy obficie zastawionym stole. Danie „cocido maragato”, żabie udka, flaki wołowe i mięsa zwierząt górskich to tylko niektóre z propozycji. Warzywom strączkowym, produktom mięsnym i rybnym towarzyszą wina o Oznaczeniu Pochodzenia El Bierzo. Ryż na mleku czy ciasteczka Astorga (przygotowywane z cukru, mąki i jajka) są zwieńczeniem każdej degustacji gastronomicznej.Prowincja Leonu odkrywa przed nami ważne spotkania z historią, sztuką i przyrodą tego regionu. Rzeka Esla poprowadzi nas do miasteczek i zabytków, które wyłaniają się na jej brzegach, takich jak San Miguel de Escalada, klasztor w stylu mozarabskim z X wieku. Na północnowschodnim krańcu Leonu znajduje się część Parku Narodowego Picos de Europa. Górskie wioski takie jak Caín czy Posada de Valdeón wyłaniają się pośród dolin, gór i lasów bukowych. Wąwóz Cares i przesmyk Los Beyos to jedne z najbardziej niesamowitych krajobrazów, jakie możemy odkryć w samym sercu Gór Kantabryjskich. Natomiast na położonej w samym środku Leonu górze znajduje się stacja narciarska San Isidro, w otoczeniu „podziurawionym” przez setki jaskiń, wśród których wyróżnia się jaskinia Valporquero. W jej korytarzach powstały stalaktyty i stalagmity, jeziora i wodospady.Poprzez Astorga, miasto pochodzenia rzymskiego, wkraczamy do gminyMaragatería. Wśród jej wsi, odkrywamy jedną, która jest Zabytkiem Narodowym, Castrillo de los Polvazares. Szlak Św. Jakuba przecina León w gminie El Bierzo, a dokładnie w Villafranca del Bierzo, Cacabelos czy Carracedo, którego klasztor Santa María jest Zabytkiem Narodowym. Blisko stąd wznoszą się góry gliniaste, które tworzą Las Medulas, rzymskie kopalnie złota, wpisane na listę Światowego dziedzictwa UNESCO. Zostało nam już tylko udać się do Ponferrada i doliny Valle del Silencio Jedna z wiosek doliny, Peñalba de Santiago, stanowi Narodowy Kompleks Historyczno-Artystyczny. Pośród jej domów z łupków i kwarcytów wynurza się kościół Santiago, mozarabska świątynia z X wieku.