To przedstawienie religijne zostało uznane przez UNESCO za Arcydzieło Ustnego i Niematerialnego Dziedzictwa Ludzkości.
Jest to dramat sakralny wywodzący się ze średniowiecza, odgrywany od XIII wieku, wpisujący się w tradycję przedstawień z okazji Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, które wystawiano w Europie, w basenie Morza Śródziemnego. Spektakl opiera się na różnych tekstach z ewangelii apokryficznych, cieszących się dużą popularnością w epoce średniowiecza. Tekst, z wyjątkiem psalmu i kilku łacińskich wersetów, jest zredagowany w języku walenckim i liczy łącznie 259 wersetów. Jednak to część muzyczna zasługuje na szczególną uwagę. Poszczególne melodie pochodzą z odmiennych epok, gdyż były dodawane stopniowo przez różnych kompozytorów.
To zadziwiające misterium, unikatowy żywy przykład pierwotnego teatru lirycznego, jest także jedynym na świecie, które, dzięki specjalnemu przywilejowi udzielonemu przez Papieża Urbana VIII, jest prezentowane w kościele, w bazylice Najświętszej Maryi Panny. Dzieło składa się z dwóch aktów: pierwszy przedstawia zaśnięcie Bogurodzicy w obecności apostołów i aniołów, drugi – wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny. Misterium w Elche to przepiękny spektakl, któremu towarzyszy wyborna muzyka średniowieczna. Inscenizacja przedstawia anioła zstępującego w „Mangrama” (urządzeniu latającym) i niosącego w dłoniach pięknie udekorowaną białą palmę, którą wręcza Maryi Dziewicy, a ona przekazuje ją apostołowi Janowi. Maryja przed wręczeniem palmy apostołowi składa na niej pocałunek, co namaszcza ją specjalnym błogosławieństwem. Związane z nim łaski spływają na lud, kiedy po zakończeniu spektaklu rozdawane są liście tejże palmy. Następnie „Misteri” przenosi się na ulice. Tu odbywa się procesja „pochówku” Maryi z udziałem aktorów, której towarzyszą śpiewy typowe dla „Festa”.Pierwszy i drugi akt są wystawiane każdego roku odpowiednio w dniach 14 i 15 sierpnia. Wstęp na przedstawienia jest bezpłatny. W dniach 11, 12 i 13 sierpnia odbywają się próby generalne, w których można uczestniczyć, wykupując bilet wstępu. Kiedy rok obchodów jest rokiem parzystym, przygotowuje się dodatkowe inscenizacje w październiku i listopadzie. Wtedy obydwa akty są wystawiane 1 listopada (pierwszy rano, drugi po południu), a próby mają miejsce 29 i 30 października. Podobnie jak latem, przedstawienie 1 listopada jest bezpłatne. Natomiast, aby zobaczyć próby konieczne jest nabycie biletu wstępu. Sprzedaż biletów rozpoczyna się pod koniec lipca.
